Republika Południowej Afryki - wszystko, co musisz wiedzieć przed podróżą
Marzysz o safari wśród Wielkiej Piątki, spacerze po Przylądku Dobrej Nadziei czy degustacji wina w malowniczej Stellenbosch? Republika Południowej Afryki to kraj, gdzie dzikie zwierzęta spotykają się z nowoczesnymi metropoliami, a dwa oceany obmywają spektakularne wybrzeża. To destynacja pełna kontrastów – od tętniącego życiem Kapsztadu po bezkresne sawanny Parku Krugera.
Przed wyruszeniem w podróż do Krainy Tęczy warto jednak dokładnie się przygotować. RPA zachwyca niesamowitą przyrodą i bogatą kulturą, ale wymaga świadomego planowania – zwłaszcza w kontekście bezpieczeństwa, formalności i zdrowia. W tym kompleksowym przewodniku znajdziesz wszystko, co musisz wiedzieć: od wymogów wizowych i szczepień, przez kwestie bezpieczeństwa i ceny, aż po lokalne przysmaki i zwyczaje kulturowe.
Czego się dowiesz z tego artykułu?
- Kiedy najlepiej odwiedzić RPA na safari lub plażowanie
- Jakie dokumenty są niezbędne, by wjechać do RPA
- Na co uważać, by podróż była bezpieczna, zwłaszcza w miastach
- Jakie szczepienia są zalecane i jak zadbać o zdrowie
- Jakie są ceny w RPA i jak zarządzać budżetem
- Jakie dania i pamiątki są obowiązkowym elementem wyprawy
- Jak radzić sobie z ruchem lewostronnym i poruszać się po drogach
RPA w pigułce – najważniejsze informacje przed wyjazdem
Republika Południowej Afryki oferuje niezwykłe kontrasty – od dzikich rezerwatów po nowoczesne miasta, od pustynnych krajobrazów po bujne wybrzeża. To kraj, gdzie w ciągu jednego dnia możesz obserwować lwy na safari, degustować światowej klasy wina i podziwiać panoramę Kapsztadu ze Stołowej Góry.
Kluczem do udanej podróży jest świadome planowanie. Bezpieczeństwo wymaga tu szczególnej uwagi – przestępczość w dużych miastach to realne zagrożenie, ale przy zachowaniu podstawowych zasad ostrożności możesz cieszyć się wszystkimi atrakcjami kraju. Pamiętaj o odpowiednich szczepieniach, zwłaszcza jeśli planujesz safari w regionach malarycznych, oraz o wykupieniu dobrego ubezpieczenia zdrowotnego.
Gdzie leży RPA? Położenie, z kim graniczy i dostęp do oceanów
RPA zajmuje południowy kraniec kontynentu afrykańskiego, mając dostęp do dwóch oceanów – Atlantyckiego od zachodu i Indyjskiego od wschodu. To właśnie tutaj, na Przylądku Igielnym (nie na Przylądku Dobrej Nadziei, jak wielu sądzi!), znajduje się najdalej wysunięty na południe punkt Afryki.
Kraj graniczy z Namibią, Botswanę, Zimbabwe, Mozambikiem i Suazi (obecnie Eswatini), a w jego granicach znajduje się enklawa Lesotho. Tak strategiczne położenie zapewnia niesamowitą różnorodność krajobrazów – od majestatycznych Gór Smoczych przez bezkresne sawanny Parku Krugera po spektakularne klify Garden Route.
Kiedy najlepiej jechać do RPA? Pogoda i klimat w ciągu roku (w tym na safari)
Najlepszy termin podróży do RPA zależy od planowanych aktywności – kraj można odwiedzać przez cały rok, ale każda pora ma swoje zalety. Safari najlepiej zaplanować na porę suchą (maj-październik), gdy zwierzęta gromadzą się przy wodopojach, a rzadsza roślinność ułatwia obserwacje.
Kapsztad i region Przylądka Zachodniego najpiękniej prezentują się od listopada do lutego – panuje wtedy ciepłe, suche lato idealne na plażowanie i zwiedzanie. Z kolei miesiące przejściowe (marzec-maj, wrzesień-listopad) to złoty okres dla aktywnych turystów – temperatury są łagodne, a tłumy mniejsze. Pamiętaj, że RPA leży na półkuli południowej, więc pory roku są odwrotne niż w Europie!
W jakim języku mówi się w RPA? W jakim języku można się dogadać?
Angielski jest językiem powszechnej komunikacji w RPA, więc bez problemu dogadasz się w hotelach, restauracjach i miejscach turystycznych. Kraj ma aż 11 języków urzędowych, ale to właśnie angielski dominuje w biznesie i turystyce.
Znajomość kilku zwrotów w afrikaans może otworzyć drzwi do serc miejscowych – "Goeie more" (dzień dobry) czy "Dankie" (dziękuję) zawsze wywołają uśmiech. W regionach wiejskich przydadzą się podstawy zulu lub xhosa, ale angielski wystarczy, by komfortowo podróżować po całym kraju.
Jak dostać się do RPA z Polski? Loty i czas podróży
Z Polski do RPA dolecisz tylko z przesiadką – najwygodniejsze połączenia oferują linie Emirates przez Dubaj, Qatar Airways przez Dohę oraz europejscy przewoźnicy przez Amsterdam, Frankfurt czy Londyn. Całkowity czas podróży wynosi 12-20 godzin w zależności od długości przesiadki.
Ceny biletów zaczynają się od około 2500 złotych w dwie strony, ale w szczycie sezonu (grudzień-styczeń) mogą być znacznie wyższe. Główne lotniska to O.R. Tambo w Johannesburgu (JNB) i Cape Town International (CPT). Sprytnym rozwiązaniem jest lot "open-jaw" – przylot do jednego miasta, wylot z drugiego – co pozwala zaoszczędzić czas na przemieszczaniu się po kraju.
Jak zorganizować wyjazd do RPA? Porady i wskazówki
Organizacja podróży do RPA wymaga przemyślanego planowania – rezerwuj loty i zakwaterowanie z wyprzedzeniem, szczególnie jeśli jedziesz w szczycie sezonu (grudzień-styczeń) lub podczas lokalnych świąt. Safari w popularnych parkach warto zarezerwować nawet 3-6 miesięcy wcześniej.
Koniecznie wykup kompleksowe ubezpieczenie podróżne pokrywające koszty leczenia (minimum 50 000 euro) i transportu medycznego. Przed wyjazdem sprawdź aktualne komunikaty MSZ w systemie Odyseusz, zaszczep się przeciwko chorobom tropikalnym i przygotuj kopie wszystkich dokumentów – przechowuj je osobno od oryginałów.
Wycieczka z biurem podróży czy wyjazd na własną rękę? Safari na własną rękę – czy to dobry pomysł?
Safari na własną rękę w Parku Krugera to możliwe i niezapomniane doświadczenie, ale wymaga dobrego przygotowania i znajomości angielskiego. Samodzielna jazda po parku daje swobodę wyboru tras i tempa zwiedzania, jednak musisz przestrzegać ścisłych zasad – nie wysiadać z auta, trzymać się wyznaczonych dróg i wrócić do obozu przed zachodem słońca.
Wycieczki z biurem podróży zapewniają komfort i bezpieczeństwo – przewodnicy znają najlepsze miejsca na obserwacje, a ty możesz skupić się na fotografowaniu zamiast na prowadzeniu. Dla pierwszej wizyty w RPA zorganizowana wycieczka może być bezpieczniejszym wyborem, zwłaszcza że lokalni przewodnicy potrafią odnaleźć zwierzęta tam, gdzie turysta ich nie dostrzeże. Jeśli jednak cenisz niezależność i masz doświadczenie w podróżach, self-drive safari da ci niepowtarzalne poczucie przygody.
RPA z dziećmi – czy to dobry kierunek na rodzinne wakacje?
RPA może być świetnym kierunkiem rodzinnym, ale wymaga dodatkowych dokumentów – koniecznie zabierz oryginał pełnego aktu urodzenia dziecka z tłumaczeniem przysięgłym na angielski. Władze RPA rygorystycznie przestrzegają tych przepisów w ramach walki z handlem dziećmi.
Kraj oferuje mnóstwo atrakcji dla najmłodszych – od bezpiecznych safari w prywatnych rezerwatach (niektóre przyjmują dzieci już od 6 lat) po spotkania z pingwinami na Boulders Beach czy wizytę w Two Oceans Aquarium w Kapsztadzie. Wiele hoteli ma baseny, place zabaw i programy animacyjne, a południowoafrykańczycy są niezwykle przyjaźni dzieciom.
Praktyczne wskazówki dla podróżujących z rodziną (hotele, atrakcje, jedzenie)
Wybieraj sprawdzone hotele rodzinne z basenem i ochroną – Garden Court, City Lodge czy Sun International to bezpieczne sieci oferujące pokoje rodzinne. W restauracjach znajdziesz menu dziecięce, ale unikaj straganów ulicznych ze względu na ryzyko zatrucia pokarmowego.
Planuj krótsze trasy samochodowe (maksymalnie 3-4 godziny dziennie) i częste przerwy. Najlepsze atrakcje dla dzieci to: Addo Elephant Park (łatwiejszy do zwiedzania niż Kruger), Gold Reef City w Johannesburgu (park rozrywki z kopalnią złota), uShaka Marine World w Durbanie czy Cable Car na Górę Stołową. Zawsze miej przy sobie wodę, przekąski i krem z filtrem SPF 50+.
Czy w RPA jest bezpiecznie? (2025)
Bezpieczeństwo w RPA wymaga stałej czujności – kraj ma wysoki wskaźnik przestępczości, szczególnie w dużych miastach jak Johannesburg czy Durban. Obszary turystyczne są względnie bezpieczne, ale nigdy nie można tracić czujności.
Główne zagrożenia to kradzieże (w tym wyrywanie torebek i kradzieże z samochodów), napady rabunkowe oraz oszustwa przy bankomatach. Złota zasada: nie afiszuj się bogactwem, unikaj spacerów po zmroku, korzystaj z Ubera zamiast przypadkowych taksówek i zawsze słuchaj rad lokalnych mieszkańców dotyczących bezpiecznych dzielnic.
Czy MSZ odradza wyjazdy do RPA?
MSZ nie odradza wyjazdów do RPA, ale zaleca zachowanie szczególnej ostrożności, zwłaszcza w Johannesburgu, Pretorii i Durbanie.
Przed wyjazdem koniecznie zarejestruj się w systemie Odyseusz MSZ i regularnie sprawdzaj aktualne komunikaty. Ministerstwo zaleca unikanie townshipów (chyba że w ramach zorganizowanych wycieczek), nie noszenie biżuterii i drogiego sprzętu oraz korzystanie z renomowanych firm transportowych.
Na co uważać na miejscu? Typowe zagrożenia i oszustwa (w tym kradzieże samochodów)
Kradzieże samochodów to poważny problem w RPA, szczególnie w prowincji Gauteng. Zawsze zamykaj drzwi podczas jazdy, nie zostawiaj niczego wartościowego w widocznym miejscu i parkuj tylko w strzeżonych miejscach. Na światłach trzymaj dystans do poprzedzającego auta, by mieć możliwość ucieczki.
Uważaj na oszustów podszywających się pod policjantów (zawsze żądaj identyfikatora), skimmery w bankomatach (korzystaj tylko z tych w centrach handlowych) oraz "pomocnych" nieznajomych na lotniskach. W razie napadu nie stawiaj oporu – oddaj pieniądze i telefon, twoje życie jest ważniejsze. Popularne oszustwo to też fałszywe "opłaty za parkowanie" – prawdziwi parkingowi noszą oficjalne kamizelki z numerami.
Czy RPA jest bezpieczna dla kobiet? W co się ubrać?
Kobiety podróżujące samotnie powinny zachować szczególną ostrożność – RPA ma wysoki wskaźnik przestępstw seksualnych. Nigdy nie spaceruj sama po zmroku, zawsze korzystaj z Ubera (nie z przypadkowych taksówek) i mieszkaj w hotelach z dobrą ochroną.
Ubieraj się skromnie – unikaj krótkich spódniczek, głębokich dekoltów i obcisłych ubrań, które mogą przyciągać niechcianą uwagę. W konserwatywnych regionach wiejskich zakryj ramiona i kolana. Noś obrączkę (nawet jeśli nie jesteś mężatką) i przygotuj historyjkę o "mężu, który zaraz dołączy".
Czy w RPA można wychodzić poza hotel? Czy można samemu zwiedzać miasta?
Wychodzenie poza hotel jest możliwe, ale wymaga rozwagi – w ciągu dnia możesz spokojnie zwiedzać turystyczne dzielnice jak V&A Waterfront w Kapsztadzie, Sandton w Johannesburgu czy Golden Mile w Durbanie.
Po zmroku pozostań w hotelu lub korzystaj z transportu door-to-door. Townshipy zwiedzaj tylko z lokalnym przewodnikiem w ramach zorganizowanych wycieczek. Zawsze informuj recepcję, dokąd się wybierasz i kiedy planujesz wrócić. Jeśli miejscowi odradzają ci jakieś miejsce – posłuchaj ich!
Zdrowie i higiena – jak uniknąć problemów w RPA?
Podstawą zdrowia w RPA jest profilaktyka – pij tylko wodę butelkowaną, dokładnie myj ręce i stosuj środki odstraszające komary z DEET (minimum 30%). Słońce afrykańskie jest bezlitosne – krem SPF 50+ to absolutne minimum, nakładaj go co 2 godziny.
Jakie szczepienia są zalecane przed wyjazdem do RPA? (w tym malaria)
Konsultacja z lekarzem medycyny podróży jest niezbędna minimum 6 tygodni przed wyjazdem. Zalecane szczepienia to: WZW A i B, tężec-błonica, dur brzuszny oraz polio. Dla osób odwiedzających tereny wiejskie wskazane są też szczepienia przeciwko wściekliźnie.
Malaria występuje w północno-wschodnich regionach kraju – Park Krugera, północne KwaZulu-Natal, Mpumalanga i Limpopo. Jeśli planujesz tam safari, koniecznie weź profilaktykę (Malarone lub Doxycycline) i śpij pod moskitierą. W Kapsztadzie i na Garden Route malarii nie ma.
Jak uniknąć problemów żołądkowych? Czy można pić wodę z kranu?
Woda z kranu w dużych miastach RPA jest technicznie bezpieczna, ale dla pewności pij tylko butelkowaną – twój organizm może źle zareagować na inną florę bakteryjną.
Unikaj lodu w napojach, surowych sałatek ze straganów i owoców, których nie możesz sam obrać. Jedz tylko w sprawdzonych restauracjach, myj ręce przed każdym posiłkiem i miej przy sobie środki dezynfekujące. Probiotyki rozpocznij brać tydzień przed wyjazdem.
Apteczka na wyjazd – jakie leki warto zabrać? Jakich leków nie wolno wwozić do RPA?
Podstawowa apteczka powinna zawierać: leki przeciwbólowe (paracetamol, ibuprofen), przeciwbiegunkowe (loperamid), elektrolity, probiotyki, środki na ukąszenia owadów, plastry i środki dezynfekujące. Nie zapomnij o lekach, które przyjmujesz na stałe – weź zapas na cały wyjazd plus tydzień rezerwy.
Leki zawierające kodeinę lub inne substancje odurzające wymagają zaświadczenia lekarskiego w języku angielskim. Absolutnie zabroniony jest wwóz marihuany medycznej, nawet z receptą. Wszystkie leki trzymaj w oryginalnych opakowaniach z ulotkami.
Na jakie choroby uważać w RPA? (w tym HIV/AIDS)
RPA ma jeden z najwyższych wskaźników zakażeń HIV/AIDS na świecie – zachowaj szczególną ostrożność w kontaktach seksualnych i unikaj sytuacji ryzyka zakażenia krwią. W razie wypadku żądaj użycia nowych, zapakowanych igieł i strzykawek.
Inne zagrożenia to bilharcjoza (nie pływaj w słodkowodnych zbiornikach), wścieklizna (unikaj kontaktu ze zwierzętami) oraz choroby przenoszone przez kleszcze. W regionach malarycznych stosuj repelenty 24/7 i noś długie spodnie oraz koszule z długim rękawem o zmierzchu.
Jaka jest opieka medyczna w RPA? Czy ubezpieczenie turystyczne jest obowiązkowe i czy warto je kupić?
Prywatna opieka medyczna w RPA jest na światowym poziomie, ale astronomicznie droga – dzień w szpitalu to koszt 2000-5000 ZAR, a poważniejszy zabieg może kosztować setki tysięcy randów. Bez ubezpieczenia możesz nie zostać przyjęty do szpitala lub musisz zapłacić z góry.
Ubezpieczenie nie jest formalnie obowiązkowe, ale jego brak to szaleństwo. Wybierz polisę z sumą ubezpieczenia minimum 50 000 euro, pokrywającą koszty leczenia, transport medyczny i ewentualną ewakuację do Polski. Sprawdź, czy obejmuje aktywności, które planujesz (np. nurkowanie, safari).
Formalności przed wyjazdem – dokumenty, wiza i przepisy celne
Paszport to absolutna podstawa – musi być ważny minimum 30 dni po planowanym wyjeździe z RPA i mieć przynajmniej dwie puste strony na stemple. Bez tego nie wejdziesz nawet na pokład samolotu w Polsce!
Podróżując z dziećmi, koniecznie weź oryginał lub uwierzytelnioną kopię pełnego aktu urodzenia dziecka z tłumaczeniem na angielski. Jeśli dziecko podróżuje z jednym rodzicem, potrzebna jest notarialna zgoda drugiego rodzica. Te przepisy są bezwzględnie egzekwowane.
Czy do RPA potrzebny jest paszport? Czy wystarczy dowód osobisty?
Do RPA bezwzględnie potrzebny jest paszport – dowód osobisty nie wystarczy. Paszport musi być ważny co najmniej 30 dni po planowanej dacie wyjazdu z RPA i mieć minimum dwie całkowicie puste strony (nie wystarczą strony z pieczątkami).
Wiza do RPA – czy jest wymagana i jak ją uzyskać?
Polacy mogą przebywać w RPA do 90 dni bez wizy w celach turystycznych lub biznesowych. Na granicy otrzymasz bezpłatną pieczątkę zezwalającą na pobyt – pilnuj, by wpisali prawidłową datę!
Dłuższe pobyty lub inne cele (praca, studia, wolontariat) wymagają wizy uzyskanej przed wyjazdem w Ambasadzie RPA w Warszawie. Proces może trwać 4-8 tygodni, więc planuj z wyprzedzeniem.
Co można wwieźć do RPA? Limity celne (alkohol, papierosy)
Limity bezcłowe dla osób powyżej 18 lat to: 1 litr alkoholu wysokoprocentowego, 2 litry wina, 200 papierosów, 50 ml perfum i 250 ml wody toaletowej. Prezenty i zakupy do wartości 5000 ZAR na osobę.
Absolutnie zabroniony jest wwóz świeżych produktów spożywczych – owoców, warzyw, mięsa, nabiału. Nawet kanapka z lotniska może sprawić kłopoty! Leki tylko na własny użytek z zaświadczeniem lekarskim.
Czego nie wolno wywozić z RPA? (ograniczenia dotyczące pamiątek, roślin, zwierząt)
Kategorycznie zabroniony jest wywóz produktów z gatunków chronionych – kości słoniowej, rogu nosorożca, skór dzikich zwierząt czy muszli niektórych ślimaków. Nawet niewielki przedmiot może skutkować wysoką grzywną i problemami prawnymi.
Surowe diamenty wymagają certyfikatu Kimberley Process. Rośliny i nasiona – tylko z certyfikatem fitosanitarnym. W razie wątpliwości pytaj sprzedawcę o dokumenty potwierdzające legalność – uczciwy handlarz zawsze je ma.
Pieniądze w RPA – płatności, waluta i ceny
Walutą RPA jest rand południowoafrykański (ZAR), oznaczany literą R. Kurs waha się znacznie – sprawdzaj aktualną wartość przed wyjazdem i podczas pobytu. 1 ZAR to około 0,20-0,25 PLN (stan na 2024).
Euro czy dolary? Jaką walutę najlepiej zabrać do RPA?
Zabierz dolary amerykańskie w banknotach wydanych po 2006 roku – są najłatwiejsze do wymiany i mają najlepszy kurs. Euro też jest akceptowane, ale w mniejszych miejscowościach mogą być problemy z wymianą.
Gotówkę wymieniaj tylko w bankach lub autoryzowanych kantorach (Travelex, Rennies) – nigdy na ulicy! Płacenie w obcej walucie jest nielegalne, zawsze musisz mieć randy.
Ile pieniędzy zabrać na wyjazd na safari na tydzień? (napiwki, wycieczki, zakupy)
Na tygodniowe safari poza opłaconym pakietem potrzebujesz 500-1500 USD na osobę. Napiwki to największy wydatek – przewodnik safari oczekuje 100-250 ZAR dziennie, tracker 50-100 ZAR, obsługa lodge'u 50-100 ZAR.
Dodatkowe aktywności (bush walk, nocne safari) kosztują 500-1500 ZAR. Pamiątki w sklepikach przy lodge'ach są drogie – koszulka 300-500 ZAR, rzeźba 500-2000 ZAR. Napoje w barze to 30-80 ZAR.
Jaka jest lokalna waluta? Gdzie i jak najkorzystniej wymienić pieniądze?
Rand (ZAR) dzieli się na 100 centów, w obiegu są banknoty 10, 20, 50, 100 i 200 randów oraz monety 1, 2, 5 randów i 10, 20, 50 centów.
Najlepsze kursy oferują kantory w centrach handlowych i dzielnicach biznesowych. Unikaj lotnisk (kurs gorszy o 10-15%) i hoteli (nawet o 20% gorszy). Zawsze żądaj paragonu i przelicz otrzymane pieniądze przy okienku.
Płatności kartą i bankomaty – czy są powszechne i czy pobierane są prowizje?
Karty Visa i Mastercard są akceptowane niemal wszędzie w miastach i miejscach turystycznych. W małych miejscowościach i na straganach potrzebna jest gotówka. American Express i Diners Club – rzadko akceptowane.
Bankomaty (ATM) znajdziesz w centrach handlowych i na stacjach benzynowych – unikaj wolnostojących na ulicy. Prowizja to zazwyczaj 10-30 ZAR plus prowizja twojego banku (często 5-10 PLN + 2-3%). Wypłacaj większe kwoty rzadziej, ale nie noś przy sobie więcej niż 1000 ZAR.
Jakie są przykładowe ceny w RPA? (jedzenie, transport, atrakcje, safari)
RPA oferuje świetny stosunek jakości do ceny – posiłek w restauracji średniej klasy to 100-200 ZAR, fast food 50-80 ZAR, piwo w barze 25-40 ZAR, butelka wody 10-15 ZAR.
Transport: Uber w mieście 50-150 ZAR, wypożyczenie auta 300-600 ZAR/dzień, litr benzyny 22-24 ZAR. Atrakcje: wjazd do Parku Krugera 440 ZAR/osoba, Table Mountain Cable Car 360 ZAR, Robben Island 550 ZAR. Safari all-inclusive w prywatnym rezerwacie to 3000-10000 ZAR za dobę od osoby.
Kultura, kuchnia i porady praktyczne
Z jakich potraw słynie RPA? Co trzeba zjeść, będąc na miejscu? (braai, biltong)
Biltong i braai to kulinaryczne ikony RPA – biltong (suszone, przyprawione mięso) znajdziesz wszędzie, od stacji benzynowych po ekskluzywne delikatesy. Braai to nie tylko sposób grillowania, to wydarzenie towarzyskie – koniecznie przyjmij zaproszenie, jeśli je dostaniesz!
Spróbuj też boerewors (pikantnej kiełbasy), bobotie (zapiekanki mięsnej z jajkiem i curry), bunny chow (wydrążony bochenek chleba wypełniony curry) w Durbanie oraz koeksisters (słodkie, skręcone ciastka). Do tego lokalne wino – zwłaszcza Pinotage, odmiana stworzona w RPA.
Co warto kupić w RPA? Jakie pamiątki, ubrania i produkty przywieźć? (wyroby rękodzielnicze, diamenty)
Najlepsze pamiątki z RPA to lokalne rękodzieło – kolorowe koraliki Zulu, rzeźby z drewna, koszyki Xhosa czy malarstwo townshipowe. Na Greenmarket Square w Kapsztadzie czy Arts on Main w Johannesburgu znajdziesz autentyczne wyroby w rozsądnych cenach.
Warto przywieźć: rooibos i honeybush (herbaty), biltong (jeśli przewieziesz przez granicę), przyprawy do braai, wina z Stellenbosch, kosmetyki z masłem shea. Diamenty kupuj tylko w renomowanych jubilerach z certyfikatem Kimberley Process – unikaj "okazji" od ulicznych handlarzy.
Targowanie się w RPA – czy wypada i jak to robić?
Na targach i u ulicznych artystów targowanie to norma – zacznij od 50-60% ceny wyjściowej i negocjuj z uśmiechem. W sklepach i galeriach ceny są stałe i targowanie jest niestosowne.
Pamiętaj, że dla wielu sprzedawców to jedyne źródło utrzymania – nie targuj się o ostatnie 10 randów, jeśli to dla ciebie grosze. Jeśli nie jesteś zainteresowany, powiedz uprzejmie "nie, dziękuję" i idź dalej.
Napiwki w RPA – czy są oczekiwane i ile dawać?
Napiwki są integralną częścią kultury RPA i często stanowią znaczącą część wynagrodzenia pracowników usług. W restauracji zostaw 10-15% rachunku, w barze 10%. Portierowi w hotelu daj 5-10 ZAR za bagaż, pokojówce 20-30 ZAR dziennie.
Charakterystyczne dla RPA są "car guards" – osoby pilnujące zaparkowanych aut. Daj im 2-5 ZAR za dzień, 5-10 ZAR wieczorem. Na stacji benzynowej obsłudze daj 5-10 ZAR za tankowanie i mycie szyb. Przewodnikom safari 100-250 ZAR dziennie, kierowcom 50-100 ZAR.
Internet i telefon w RPA – roaming czy lokalna karta SIM?
Lokalna karta SIM to absolutna konieczność – roaming z Polski kosztuje fortunę. Karty Vodacom, MTN lub Cell C kupisz na lotnisku lub w każdym sklepie za 5-10 ZAR. Pakiet 1-2 GB internetu to koszt 100-200 ZAR.
Do rejestracji karty potrzebny jest paszport i dowód adresu (wystarczy potwierdzenie rezerwacji hotelowej). Procedura trwa 5-10 minut. Wi-Fi jest dostępne w większości hoteli i kawiarni, ale lokalna karta da ci bezpieczeństwo kontaktu w razie problemów.
Gniazdka elektryczne w RPA – czy potrzebny jest adapter do ładowarki?
Adapter typu M jest absolutnie niezbędny – gniazdka w RPA mają trzy grube, okrągłe bolce ułożone w trójkąt. Bez adaptera nie naładujesz żadnego urządzenia!
Kup adapter jeszcze w Polsce (15-30 zł) lub na lotnisku w RPA (50-100 ZAR). Niektóre hotele wypożyczają adaptery, ale nie licz na to. Napięcie 230V jest takie jak w Polsce, więc nie potrzebujesz transformatora.
Jazda samochodem w RPA – o czym pamiętać? Ruch lewostronny i bezpieczeństwo
Ruch lewostronny to największe wyzwanie dla polskich kierowców – pierwsze godziny za kierownicą będą stresujące. Wynajmij auto z automatyczną skrzynią biegów, to znacznie ułatwi adaptację. Kierunkowskazy i wycieraczki są po przeciwnych stronach niż w Polsce – przygotuj się na włączanie wycieraczek zamiast kierunkowskazów!
Zasady bezpieczeństwa na drodze: zawsze zamykaj drzwi, nie zatrzymuj się dla autostopowiczów, tankuj w ciągu dnia na ruchliwych stacjach. Unikaj jazdy po zmroku poza miastami – zwierzęta na drodze to realne zagrożenie. Na skrzyżowaniach trzymaj dystans do auta przed tobą i bądź gotowy do ucieczki. GPS to podstawa – nie pytaj o drogę obcych.
Pamiętaj o międzynarodowym prawie jazdy (wydaje je SIMP w Polsce) i wykup pełne ubezpieczenie (Super CDW) przy wynajmie. Mandaty płać tylko na komisariacie, nigdy gotówką na miejscu. Numery alarmowe: 10111 (policja), 10177 (pomoc medyczna).